فلج خواب  (sleep paralysis) یا افتادن بختک چیست ؟ کدامیک از شما تابحال این را تجربه کرده اید که در خواب بدنتان برای چند ثانیه بی حرکت یا قفل شود؟ احساس کنید بیدار هستید یا بین خواب و بیداری باشید اما نه توانایی تکان دادن بدنتان را دارید و نه اینکه می توانید داد بزنید و کسی را به کمک بخوانید ؟ تمام بدن از سر تا پا برای چند ثانیه یا چند دقیقه خشک و فلج می شود ولی به محض اینکه کسی بالای سرمان حاضر شود یا ما را لمس کند [یا خود بخود بعد از گذشت چند ثانیه]، فورا به حالت طبیعی برمیگردیم و بدن رها می شود. این حالت همان فلج خواب یا افتادن بختک نامیده می شود که گاها با ترس شدید نیز همراه خواهد بود.

باورهای قدیمی در رابطه با مبحث بختک چیست :

بختک بر حسب یک باور قدیمی به نوعی روح یا جنی گفته می شود که با انداختن خودش یا خوابیدن روی شخص مورد نظر، سعی می کند او را، ترسانده، خفه کرده یا بکشد. عده ی دیگری معتقدند که بختک یک نگهبان یا محافظ شخصی و امین برای کسی است که بتواند آن را تسخیر کند. شاید این باور بر اساس یک افسانه ی خیلی کهنه در اذهان عمومی شکل گرفته باشد. این افسانه می گوید در زمان فرعونیان، شخصی از کاهنان معابد آمنهوتپ، راز تسلط بر بختک را می دانست ولی بعد از او، این راز بدست جادوگری به نام ناکرومانسی افتاد. نکرومانسی از این راز و از بختک سواستفاده کرد و از آن در جهت ترساندن مردم و مقاصد سوء خودش بهره جست. تا اینکه بعد از چند سال این جادوگر میمیرد و راز تسخیر بختک را با خودش به گور میبرد. بعد از مرگ ناکرومانسی پسر او که از این راز چیزی سر در نمی آورد نتوانست بختک را تسخیر کند و این موجود تا ابد در سرنوشت او و سایر بازماندگان گره خورده است.

دیدگاه علمی در باره بختک :

روانپزشکان و متخصصان اعصاب و روان اما باور دیگری دارند. آنها این موضوع را خرافه دانسته و میگویند پدیده ی بختک یا فلج خواب ارتباطی با ماورا و موجودی مانند جن ندارد. آنها این اتفاق را حاصل فعل و انفعالاتی در مغز هنگام خواب می دانند. تحقیقات پزشکی در این زمینه به ما میگوید، حداقل ۲ درصد از مردم جهان، حالت افتادن بختک یا فلج خواب را ماهی یکبار تجربه کرده اند. این حالت ممکن است در هر سنی رخ دهد. حدود ۱۲ درصد از بیماران، این حالت را برای اولین بار در سنین کودکی تجربه کرده اند. همانطور که در مقاله مرتبط با پدیده راه رفتن در خواب گفتیم، خوابیدن و خواب در انسانها مراحل مختلفی دارد که یکی از آنها مرحله حرکت سریع چشم یا REM نامیده می شود که دیدن خواب یا رؤیا در این مرحله رخ می دهد. مکانیزم جالبی در بدن انسان و در این مرحله از خواب اجرا می شود که در آن تمام عضلات بطور خودکار شل و بی حس می شوند تا خوابهای ما روی جسم فیزیکی اجرا نشوند. (یعنی فرضا اگر خواب ببینیم داریم شمشیر بازی میکنیم دستهای فیزیکی ما در واقعیت و در حالت خوابیده تکان نخورند) تنها عضلاتی که در این مرحله از کار نمی افتند، عضلات دیافراگم و چشمها می باشند.

بختک چیست

اما به محض اینکه از مرحله REM (حرکت سریع چشم) خارج شدیم یا به سمت بیدار شدن و هوشیاری بازگردیم، این حالت پایان می یابد یعنی عضلات به حرکت در می آیند. اما گاهی پیش می آید شخص در مرحله حرکت سریع چشم [REM] از خواب بیدار میشود ولی هنوز عضلات او در مرحله ریلکسیشن و شل هستند. [یعنی نوعی ناهماهنگی بین این دو حالت در خواب انسان بوجود آمده است] به همین سبب شخص نمیتواند بدن خود را حرکت دهد و در نتیجه حالت فلج خواب یا افتادن بختک رخ می دهد. از طرفی چون مغز هنوز در فاز خواب و رؤیا است ولی شخص بیدار می باشد، ممکن است توهم و مشاهده ی اشباح و موجودات عجیب و غریب و حتی احساس مُردن به شخص دست دهد که کاملا آزار دهنده و ترسناک است.

دوستانی که مایل هستند مستند علمی ساخته شده در رابطه با ختک چیست را تماشا نمایند می توانند از لینک زیر استفاده کنند.

Sleep Paralysis And Ghosts Visions 
مدت زمان فیلم: ۴۴ دقیقه
زبان اصلی: انگلیسی

اما دیدگاه طب روحانی در باره بختک چیست

نظر ما در رابطه با فلج خواب، با تمام احترامی که به تحقیقات دانشمندان قائلیم، بیشتر به سمت باور قدیم مردم متمایل می باشد تا آنچه علم پزشکی و روانپزشکی به آن رسیده است. درست است، خیلی از اتفاقات ماورایی تعریف و توجیه فیزیکی نیز دارند اما نباید هرچه را که برایش دلیل و علت فیزیکی پیدا کردیم عوامل ماوراییش را رد بکنیم. سوالی که در اینجا از محققان داریم این است که: مگر همانگونه که مراحل به خواب رفتن انسان از پایین به به بالا طی می شود، نباید همان مراحل از بالا به پایین نیز جهت بیدار شدن طی شوند؟ پس چه چیزی باعث می شود انسان به یکباره از حالت [REM]که اخرین مرحله از خواب در مغز است، به مرحله اول یعنی بیداری یا حالت خلسه برود؟ و حالا که بیدار شده چه چیزی جلوی بازگشت عضلات از حالت شل و بی حسی به حالت طبیعی را میگیرد؟ این ناهماهنگی بین مغز و عضلات در بیدار شدن از کجا نشأت می گیرد!؟

این گونه سوالات را ما نه تنها در اینجا و در رابطه با بختک چیست می پرسیم! بلکه در خیلی از بیماریهای دیگر مانند دیابت که شاید ارتباطی با ماورا ندارد، نیز از پزشکان مربوطه می پرسیم. مثلا در بیماری دیابت نوع ۱ سیستم ایمنی بدن که بطور معمول با باکتری ها و ویروس های خطرناک مبارزه می کند، اشتباها شروع به نابود کردن سلول‌ های سازنده‌ی انسولین (islet) درون پانکراس می کند که باعث از کار افتادن پانکراس و در نتیجه دیابت نوع ۱ می شود. اما یک سؤال: چه چیز باعث می شود که سیستم ایمنی بدن در تشخیص اینکه کدام سلولها سالم و کدام ناسالم است دچار اشتباه و خطا گردد؟

این سوالی ست که پزشکان و محققان هنوز برای آن جوابی پیدا نکرده اند. اما ما علت این نوع خطاها و از کار افتادن و ناهماهنگی ها بین سیستم های مختلف بدن و مغز را عوامل ماورایی مسلط برن جسم انسان می دانیم و دلایل زیادی نیز جهت اثبات ادعای خود داریم که میتوانید سایر مقالات سایت را در این باره مطالعه نمایید.